PLC Nedir? Endüstriyel Otomasyonun Beyni

20.07.2025

Endüstriyel Otomasyon

PLC, yani Programmable Logic Controller (Programlanabilir Lojik Kontrolör), endüstride makineleri ve üretim hatlarını kontrol etmek için kullanılan dijital bir bilgisayardır.

1970'lerden bu yana fabrikalarda yaygın olarak kullanılmakta olup, modern otomasyon sistemlerinin kalbini oluşturur.

PLC Ne İşe Yarar?

Bir üretim hattında sıralı işlemlerin, güvenlik kontrollerinin ve hata analizlerinin otomatik şekilde yapılmasını sağlar.

Basit bir örnek:

Bir şişeleme hattında:

  • 1. Şişe doğru konuma geldiğinde sensör algılar
  • 2. PLC bu bilgiyi işleyip dolum vanasını açar
  • 3. Belirli sürede sıvı aktarılır, vanayı kapatır
  • 4. Şişe çıkar, sonraki şişe gelir...

PLC Donanım Yapısı

PLC Donanım Yapısı
Şekil 1: Tipik bir PLC ünitesinin donanım yapısı

PLC Bileşenleri

BileşenGörevi
CPUProgramı çalıştırır, giriş verilerini işler ve çıkışları kontrol eder
Giriş ModülleriSensör, buton gibi cihazlardan veri toplar
Çıkış ModülleriMotor, röle, vana gibi cihazları çalıştırır
Güç KaynağıPLC ve modüllerini beslemek için gerekli gerilimi sağlar
Haberleşme PortlarıSCADA, HMI veya diğer PLC’lerle veri alışverişi yapar
Tablo: PLC'nin temel donanım bileşenleri

PLC Programlama Dilleri

DilAçıklama
Ladder Diagram (LD)Elektrik devrelerine benzer görsellikte, en yaygın kullanılan dildir
Function Block Diagram (FBD)Fonksiyon bloklarının bağlantılarıyla oluşturulur, görsel ve sezgiseldir
Structured Text (ST)Yüksek seviyeli, C benzeri bir dille algoritmik kodlama sağlar
Tablo: Yaygın PLC programlama dilleri

PLC Kullanım Alanları

  • Paketleme makineleri
  • Konveyör sistemleri
  • Pompa ve motor kontrolü
  • Robotik sistemler
  • Isıtma-soğutma prosesleri
  • Basınç ve seviye kontrolü

PLC Seçiminde Dikkat Edilmesi Gerekenler

KriterAçıklama
G/Ç SayısıSisteminizdeki sensör ve aktüatör ihtiyacına uygun olmalı
Protokol DesteğiModbus, Profinet, EtherCAT gibi iletişim ihtiyacına uyumlu olmalı
Marka ve DestekYedek parça, teknik destek ve eğitim açısından yaygın bir marka tercih edilmeli
Tablo: PLC seçerken göz önünde bulundurulması gereken kriterler

Sonuç

PLC, endüstriyel otomasyonun temel taşıdır. Bir üretim sisteminde zamanlama, güvenlik ve verimlilik gibi kavramların somut karşılığıdır.

Eğer bir otomasyon sistemine adım atmak istiyorsan, ilk öğrenmen gereken şey: PLC'dir.